Saturday, December 6, 2025

Ang Huling Habilin (Mi Ultimo Adios) Para kay Gat Jose Rizal

(Isang Makabago at Maikling Bersyon) Tula ni Rado Gatchalian

“Mithi ng buhay ko, marubdob na aking pinakapithaya,
Nawa’y umunlad ka!—ang sigaw ng aking iigpaw na diwa;
Malugmok na ako, mataas ka lamang at dakila,
Mamatay na ako, mabuhay ka lamang at maging malaya—
Kay tamis humimlay sa silong ng langit ng sariling lupa!”
— Ika-limang saknong ng Mi Ultimo Adios ni Gat. Jose P. Rizal, salin ni Nilo S. Ocampo

Para kanino pa ang puting rosas
Na iniwan ko sa lilim ng kahapon,
Sa punong kumupkop sa aking kamusmusan,
Kapiling ang langit na naghihintay sa pusong lugod.

At kahit buntong hininga na lang ang natitira sa akin
Kaya pa ba ng aking nagdadalamhating kaluluwa
Na ibigay ang kahulihulihan kong bilin, maging panalangin,
Sa bayang iiwan ko na ang tanging hinihintay ay bagong umaga.

Kung lahat man ng bantayog ay ukol sa akin,
Iaalay sa bawat sulok at ako’y may pangalan,
Ingatan niyo hindi dahil may taglay na kapangyarihan,
Subalit higit lalo dahil naroon ang aking tinig.

Ano bang tinig ang inyong maririnig?
Sa hanging dumadampi sa inyong labing nakatiklop,
Kasama ba dyan ang aking mga panaginip,
Ang mga liham na hanggang ngayo’y walang sagot?

Paalam, at gayong ako’y hindi niyo na muling makikita,
Nariyan ako sa simoy ng hanging nagbibigay pag-asa,
Sa kapatagang tinamnan ng tapat na pag-ibig,
At maging mga bunga nitong humahalik sa langit.

At gaya ng mga bulaklak na iaalay niyo sa akin,
May kulay, mahalimuyak, at marikit,
Aking ikalulugod ang buhay niyong dakila’t tapat,
May pagmamahal sa ating Lupang Pinagmulan.

Paalam at kung bukas ma’y magkikita tayo sa Lupang Malaya,
Sabay nating buksan ang liham na ating tinago sa ating kaluluwa,
At doon sa matingkad at maluwalhating sikat ng araw,
Magkasama tayong mangangarap para sa ating Kabataan.

Rado Gatchalian
Rado Gatchalian
Rado Gatchalian, KCR is a member of the Order of the Knights of Rizal. He was the Past Eastern Australia Area Deputy Commander. He is known in the Filipino community in Sydney as “The FILOsopher,” a Filipino who loves to philosophise. 

Hot this week

Morissette brings her powerful voice and the crowd together at Sydney’s Philippine Pasko Festival

Morissette wowed Sydney and elevated the stage with her...

Why More Australian Workplaces Are Turning to Urine Drug Testing

More and more businesses in Australia are focusing on...

Filipino Stories in Film, Made in Melbourne

Imagine going to the movies and seeing your own...

Song of the Fireflies lit up Blacktown NSW on two packed screenings

By Jinky Marsh The multi award-winning Filipino film Song of...

Choosing the Right Roof: Best Options for Brisbane Weather

Brisbane, with its distinctive subtropical climate, presents unique challenges...

Topics

Why More Australian Workplaces Are Turning to Urine Drug Testing

More and more businesses in Australia are focusing on...

Filipino Stories in Film, Made in Melbourne

Imagine going to the movies and seeing your own...

Song of the Fireflies lit up Blacktown NSW on two packed screenings

By Jinky Marsh The multi award-winning Filipino film Song of...

Choosing the Right Roof: Best Options for Brisbane Weather

Brisbane, with its distinctive subtropical climate, presents unique challenges...

Behind the Cafe Counter: What Makes a Truly Memorable Coffee Experience

Coffee shops have evolved from being a simple place...

How First Choice Electrical Delivers Smarter Residential & Commercial Solutions

As homes and businesses across Australia continue to adopt...

Creating a Peaceful Home With Acoustic Upgrades

In homes across the country, many Australians are looking...

Related Articles

Popular Categories