Thursday, October 30, 2025

Ang Huling Habilin (Mi Ultimo Adios) Para kay Gat Jose Rizal

(Isang Makabago at Maikling Bersyon) Tula ni Rado Gatchalian

“Mithi ng buhay ko, marubdob na aking pinakapithaya,
Nawa’y umunlad ka!—ang sigaw ng aking iigpaw na diwa;
Malugmok na ako, mataas ka lamang at dakila,
Mamatay na ako, mabuhay ka lamang at maging malaya—
Kay tamis humimlay sa silong ng langit ng sariling lupa!”
— Ika-limang saknong ng Mi Ultimo Adios ni Gat. Jose P. Rizal, salin ni Nilo S. Ocampo

Para kanino pa ang puting rosas
Na iniwan ko sa lilim ng kahapon,
Sa punong kumupkop sa aking kamusmusan,
Kapiling ang langit na naghihintay sa pusong lugod.

At kahit buntong hininga na lang ang natitira sa akin
Kaya pa ba ng aking nagdadalamhating kaluluwa
Na ibigay ang kahulihulihan kong bilin, maging panalangin,
Sa bayang iiwan ko na ang tanging hinihintay ay bagong umaga.

Kung lahat man ng bantayog ay ukol sa akin,
Iaalay sa bawat sulok at ako’y may pangalan,
Ingatan niyo hindi dahil may taglay na kapangyarihan,
Subalit higit lalo dahil naroon ang aking tinig.

Ano bang tinig ang inyong maririnig?
Sa hanging dumadampi sa inyong labing nakatiklop,
Kasama ba dyan ang aking mga panaginip,
Ang mga liham na hanggang ngayo’y walang sagot?

Paalam, at gayong ako’y hindi niyo na muling makikita,
Nariyan ako sa simoy ng hanging nagbibigay pag-asa,
Sa kapatagang tinamnan ng tapat na pag-ibig,
At maging mga bunga nitong humahalik sa langit.

At gaya ng mga bulaklak na iaalay niyo sa akin,
May kulay, mahalimuyak, at marikit,
Aking ikalulugod ang buhay niyong dakila’t tapat,
May pagmamahal sa ating Lupang Pinagmulan.

Paalam at kung bukas ma’y magkikita tayo sa Lupang Malaya,
Sabay nating buksan ang liham na ating tinago sa ating kaluluwa,
At doon sa matingkad at maluwalhating sikat ng araw,
Magkasama tayong mangangarap para sa ating Kabataan.

Rado Gatchalian
Rado Gatchalian
Rado Gatchalian, KCR is a member of the Order of the Knights of Rizal. He was the Past Eastern Australia Area Deputy Commander. He is known in the Filipino community in Sydney as “The FILOsopher,” a Filipino who loves to philosophise. 

Hot this week

Buying Deceased Estates in Queensland: A Smart Investment with Hidden Opportunities

Buying a deceased estate is one of those rare...

Year-Round Gifting: 5 Great Ideas for Any Occasion

Gift-giving doesn’t have to be limited to birthdays or...

How to Build the Ultimate Home Theatre in Your Australian Home

Remember when going to the movies was simple? Twenty...

Sydney celebrates 35 years of the Grand Philippine Fiesta Kultura

The 35th Grand Philippine Fiesta Kultura delivered a truly...

Business Foundations: How to Set up a Small Business in Australia

Australia’s business landscape overwhelmingly consists of sole traders and...

Topics

Year-Round Gifting: 5 Great Ideas for Any Occasion

Gift-giving doesn’t have to be limited to birthdays or...

How to Build the Ultimate Home Theatre in Your Australian Home

Remember when going to the movies was simple? Twenty...

Sydney celebrates 35 years of the Grand Philippine Fiesta Kultura

The 35th Grand Philippine Fiesta Kultura delivered a truly...

Business Foundations: How to Set up a Small Business in Australia

Australia’s business landscape overwhelmingly consists of sole traders and...

Australian Office Culture: What to Expect from Your First Job

What should I wear? How do I act professionally?...

Understanding Winch Ratings: Line Pull, Voltage, and Motor Power Explained

When selecting the right winch for your next project,...

The Connection Between Social Anxiety and Self-Esteem

Social interactions are an essential part of daily life...

Related Articles

Popular Categories

spot_img