Sunday, December 14, 2025

Ang Huling Habilin (Mi Ultimo Adios) Para kay Gat Jose Rizal

(Isang Makabago at Maikling Bersyon) Tula ni Rado Gatchalian

“Mithi ng buhay ko, marubdob na aking pinakapithaya,
Nawa’y umunlad ka!—ang sigaw ng aking iigpaw na diwa;
Malugmok na ako, mataas ka lamang at dakila,
Mamatay na ako, mabuhay ka lamang at maging malaya—
Kay tamis humimlay sa silong ng langit ng sariling lupa!”
— Ika-limang saknong ng Mi Ultimo Adios ni Gat. Jose P. Rizal, salin ni Nilo S. Ocampo

Para kanino pa ang puting rosas
Na iniwan ko sa lilim ng kahapon,
Sa punong kumupkop sa aking kamusmusan,
Kapiling ang langit na naghihintay sa pusong lugod.

At kahit buntong hininga na lang ang natitira sa akin
Kaya pa ba ng aking nagdadalamhating kaluluwa
Na ibigay ang kahulihulihan kong bilin, maging panalangin,
Sa bayang iiwan ko na ang tanging hinihintay ay bagong umaga.

Kung lahat man ng bantayog ay ukol sa akin,
Iaalay sa bawat sulok at ako’y may pangalan,
Ingatan niyo hindi dahil may taglay na kapangyarihan,
Subalit higit lalo dahil naroon ang aking tinig.

Ano bang tinig ang inyong maririnig?
Sa hanging dumadampi sa inyong labing nakatiklop,
Kasama ba dyan ang aking mga panaginip,
Ang mga liham na hanggang ngayo’y walang sagot?

Paalam, at gayong ako’y hindi niyo na muling makikita,
Nariyan ako sa simoy ng hanging nagbibigay pag-asa,
Sa kapatagang tinamnan ng tapat na pag-ibig,
At maging mga bunga nitong humahalik sa langit.

At gaya ng mga bulaklak na iaalay niyo sa akin,
May kulay, mahalimuyak, at marikit,
Aking ikalulugod ang buhay niyong dakila’t tapat,
May pagmamahal sa ating Lupang Pinagmulan.

Paalam at kung bukas ma’y magkikita tayo sa Lupang Malaya,
Sabay nating buksan ang liham na ating tinago sa ating kaluluwa,
At doon sa matingkad at maluwalhating sikat ng araw,
Magkasama tayong mangangarap para sa ating Kabataan.

Rado Gatchalian
Rado Gatchalian
Rado Gatchalian, KCR is a member of the Order of the Knights of Rizal. He was the Past Eastern Australia Area Deputy Commander. He is known in the Filipino community in Sydney as “The FILOsopher,” a Filipino who loves to philosophise. 

Hot this week

Filipino community leader and centenarian Pablo Soledad dies at 104

MELBOURNE – The Filipino-Australian community is mourning the loss of...

The SB19 Phenomenon: Proudly Filipino

There is one force that continues to give us...

Why Recovery Routines That Include Saunas Help Athletes Train Harder for Longer

You’re always chasing better numbers as a sportsman -...

Brisbane Vehicle Disposal Guide: Legal Rules, Value & Removal Process

Brisbane’s growing suburbs and busy road network mean that...

KOR Southern Australia and KRI Melbourne host El Amor de Rizal Charity Dinner

The Order of the Knights of Rizal (KOR) Southern...

Topics

Filipino community leader and centenarian Pablo Soledad dies at 104

MELBOURNE – The Filipino-Australian community is mourning the loss of...

The SB19 Phenomenon: Proudly Filipino

There is one force that continues to give us...

Brisbane Vehicle Disposal Guide: Legal Rules, Value & Removal Process

Brisbane’s growing suburbs and busy road network mean that...

Across Australia, Filipino communities continue to live with heart

Families gather often, food remains central to daily life,...

A Balanced Approach To Fitness For People Wanting Strength And Mobility

Finding a fitness routine that actually fits into daily...

Free pads and tampons now at 55 Victorian train stations

MELBOURNE – Commuters across Victoria will now have access...

Related Articles

Popular Categories